Jouw AI-collega kent je patiënt beter dan jij… en is zelfs empathischer.

Het is een doordeweekse donderdag. Je betreedt de spreekkamer en je AI-collega heeft je patiënt al gesproken. De anamnese is afgenomen, het EPD geanalyseerd en het behandelvoorstel ligt klaar. Je leest het. En eerlijk? Het klopt. Beter dan jij het had kunnen doen. Welkom in het tijdperk van hyperpersoonlijke, empathisch ogende AI in de zorg waar niet de arts, maar het algoritme degene is die de patiënt het beste kent. En dat is pas het begin.

🧠 AI als geheugen, geweten en gids

In het Verenigd Koninkrijk wordt op dit moment een ongekend ambitieus AI-model ontwikkeld onder de naam Foresight. Het wordt getraind op een dataset van geanonimiseerde medische gegevens van 57 miljoen NHS-patiënten—oftewel bijna de hele Engelse bevolking. Dit systeem kan ziekenhuisopnames, hartinfarcten en honderden andere aandoeningen voorspellen op basis van een rijke, populatiebrede medische geschiedenis.Dit soort AI-modellen leest niet alleen dossiers; ze begrijpen ze. Ze herkennen subtiele verbanden tussen klachten, gedrag en uitkomsten die zelfs de meest ervaren arts ontgaan. En het gebeurt niet in een verre toekomst – het gebeurt nú. Foresight is niet alleen een rekenmachine, maar een nieuwe collega. Eentje die nooit moe is. Nooit iets vergeet. En misschien empathischer overkomt dan jij.

🤖 AI overtreft artsen in empathie – een wake-up call

In 2023 toonde een geruchtmakende studie gepubliceerd in JAMA Internal Medicine aan dat patiënten de antwoorden van een AI-chatbot significant vaker als empathisch ervoeren dan die van menselijke artsen. In 79% van de gevallen verkozen ze het AI-antwoord, dat ook nog eens bijna 10 keer zo vaak als ‘zeer empathisch’ werd beoordeeld.Hoe kan dat? Simpel: AI heeft alle tijd van de wereld. Geen spreekkamerroutine. Geen wachttijden. Geen tijdsdruk. Alleen aandacht. En hoewel de AI geen gevoelens heeft, is hij getraind op miljarden regels taal waarin empathie wordt gesimuleerd – effectief genoeg om door de patiënt als echt ervaren te worden.Dat is ongemakkelijk. Want het betekent dat onze menselijke voorsprong – het vermogen tot meevoelen – niet langer exclusief is. AI hoeft niet te voelen om empathisch te handelen. En voor de patiënt telt uiteindelijk de ervaring.

🧬 Waarom AI beter luistert dan wij

Een AI onthoudt alles. Niet alleen de klachten, maar ook hoe ze worden uitgesproken. Niet alleen de symptomen, maar ook de zucht bij het binnenkomen, de stilte tussen twee zinnen, het afwijkende woordgebruik.Een patiënt die zegt: “het gaat wel”, bedoelt bij de een “ik red me prima”, bij de ander “ik sta op het randje.” Een arts moet dat interpreteren met beperkte informatie en weinig tijd. Een AI daarentegen vergelijkt die uitspraak met duizenden eerdere interacties van diezelfde patiënt én miljoenen vergelijkbare gevallen.En terwijl wij worden beïnvloed door vooroordelen – bewust of onbewust – behandelt een goed getrainde AI iedereen volgens dezelfde parameters. De ironie? Juist door zijn kilte, levert de AI soms warmere zorg.

🏥 De hybride werkvloer komt niet – hij ís er al

De voorbeelden stapelen zich op.In Londen hielp Cancer 360 ziekenhuizen om de wachttijd op kankerdiagnoses drastisch te verkorten door slimme datamatching. In de VS vat Abridge medische consulten automatisch samen, signaleert risico’s en plant follow-ups. En in Japan stelt Ubie voorafgaand aan het gesprek met de arts een volledig risicoprofiel op via een AI-triage.Deze systemen zijn niet langer experimenteel. Ze zijn onderdeel van het zorgteam. Ze geven suggesties. Nemen taken over. En stellen artsen in staat om zich weer te focussen op wat ertoe doet – tenminste, als ze dat zelf ook nog weten.

⚠ Wat verliezen we – en wat kunnen we winnen?

Als we niet oppassen, verliezen we het enige wat de zorg nog menselijk maakt: het contact, het moment van écht luisteren, de tijd voor een stilte. Maar er is ook een andere kant.Wat als de AI juist de rompslomp wegneemt – zodat jij weer kunt luisteren? Zodat jij eindelijk niet de checklist hoeft af te werken, maar het gesprek kunt voeren dat telt?Wat als empathie niet verdwijnt, maar vrijkomt?En ja, er zijn risico’s. Bias in de data. Privacy kwesties. Het ethische mijnenveld van AI die medische beslissingen ondersteunt. Maar dat maakt de discussie niet minder urgent – dat maakt ze des te belangrijker.

❓ Durf jij samen te werken met een AI die empathischer lijkt dan jij?

De echte uitdaging is niet technologische vervanging. Het is morele en professionele confrontatie.Kun jij accepteren dat een machine jouw patiënt beter lijkt te begrijpen dan jij?En kun je die machine vervolgens inzetten als partner – zonder jezelf overbodig te maken?De toekomst van de zorg is hybride. Het vraagt om samenwerking. En lef. Niet om menselijkheid op te geven, maar om haar eindelijk weer centraal te zetten.