Robots aan het bed.

door Michiel Tebbes
in toekomst
on 23 februari 2024

BMW is gestart met het vervangen van medewerkers in de fabriek door humanoïde robots. Een humanoïde robot is een robot die lijkt op een mens. Het heeft een torso met armen en benen. Ze zijn gebouwd om op mensen te lijken en om menselijken bewegingen na te bootsen. Hierdoor kunnen ze ingezet worden in een breed scala aan taken, variërend van werken in gevaarlijke omgevingen tot het uitvoeren van repetitieve handelingen. Nu BMW dit type robots in gaat zetten in de auto fabrieken komt snel de vraag of wat inzetten van humanoïde robots in de zorg aan voordelen maar ook aan uitdagingen heeft.

Zoals met velen veranderingen is het niet de vraag of deze robots hun intrede gaan doen in de zorg maar eerder wanneer ze dat gaan doen. Zeker met de afname van personeel in de zorg is het heel reëel dat robots een deel van het werk van mensen gaan overnemen. Het vertalen van de introductie van humanoïde robots in de BMW fabriek naar de gezondheidszorgsector geeft een beeld van robots die zijn ontworpen om te helpen bij verschillende taken in ziekenhuizen, klinieken en verzorgingshuizen. Deze robots kunnen worden aangepast om een reeks functies uit te voeren, van administratieve taken tot directe patiëntenzorg.

Met het velen tillen, verplaatsen en werken in ongemakkelijke houdingen is de zorg, zeker voor verpleging en verzorging, zeer fysiek werk. Door de inzet van robots met menselijke kenmerken, als het hebben van armen, kunnen ze helpen bij het verplaatsen en verliggen van patiënten. Tevens kan een robot helpen met het uitvoeren van basis zorgtaken, zoals het monitoren van vitale functies of het toedienen van medicijnen. Dit zou de fysieke belasting voor gezondheidswerkers verminderen.

blue and white robot toy — Photo by Kindel Media on Pexels.com

De robots in de BMW fabriek zijn getraind om met grote precisie autos te maken. Deze precisie en het vermogen om met gereedschap om te gaan, zou kunnen betekenen dat robots de chirurg gaat ondersteunen tijdens operaties. Ze kunnen worden gebruikt om instrumenten door te geven, apparatuur op zijn plaats te houden. Momenteel worden deze taken gedaan door of verpleegkundigen of artsen. Met voldoende training zou een robot, net als de arts-assistent nu, zelfs bepaalde aspecten van een operatie uit te voeren onder toezicht van een menselijke chirurg.

Naast de taken waar fysieke handelingen uitgevoerd moeten worden is het ook mogelijk om robots, al dan niet als software robot, in te zetten voor administratieve handelingen. Denk hierbij aan taken zoals het beheren van patiëntendossiers, het plannen van afspraken of het fysiek begeleiden van bezoekers en patiënten binnen grote ziekenhuiscomplexen.

Ook voor zorg op afstand zijn robots geschikt. Een belangrijke rol die een robot zou kunnen innemen is het zijn van de fysieke representatie van de zorgverlener in gebieden waar de afstand tot zorg groot is waar ze op afstand met patiënten kunnen communiceren of kunnen ondersteunen in de dagelijkse zorg variërend van uit bed halen tot medicatie delen en van wassen tot kleine ingrepen of behandelingen.

Hoewel de potentiële voordelen aanzienlijk zijn, brengt de implementatie van humanoïde robots in de gezondheidszorg ook uitdagingen met zich mee. Deze uitdagingen omvatten niet alleen het garanderen van de patiëntveiligheid en het handhaven van de privacy, maar ook aanzienlijke investeringen in technologie en training. Daarnaast is er de ethische overweging van hoeveel directe patiëntenzorg moet worden geautomatiseerd en wat de impact is op de relatie tussen patiënt en zorgverlener.

Een van de voornaamste zorgen is de integratie van deze robots in bestaande zorgprocessen zonder dat dit ten koste gaat van de menselijke interactie die voor veel patiënten essentieel is. Het vinden van het juiste evenwicht tussen technologische efficiëntie en menselijke empathie is cruciaal. Bovendien moeten er protocollen worden ontwikkeld voor situaties waarin de robots falen of wanneer een menselijke tussenkomst noodzakelijk is, om zo de continuïteit en kwaliteit van de zorg te waarborgen.

Ook de acceptatie onder zorgprofessionals en patiënten speelt een belangrijke rol. Het succes van de implementatie hangt mede af van de bereidheid van zorgpersoneel om met de nieuwe technologie te werken en van het vertrouwen van patiënten in de zorg die door robots wordt geleverd. Training en voorlichting zullen daarom essentiële componenten zijn van elk implementatieplan.

Verder speelt de aanpassing van de wet- en regelgeving een belangrijke rol. De huidige wetgeving loopt vaak achter op de technologische ontwikkelingen, wat leidt tot juridische en ethische vraagstukken rondom het gebruik van robots in de gezondheidszorg. Zo moeten er duidelijke richtlijnen komen over de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheid bij fouten of ongelukken veroorzaakt door robots.

Tot slot is er de uitdaging van de technologische ontwikkeling zelf. De ontwikkeling van humanoïde robots die complexe zorgtaken kunnen uitvoeren, vereist geavanceerde technologieën op het gebied van kunstmatige intelligentie, robotica, en machine learning. Deze technologieën moeten niet alleen veilig en betrouwbaar zijn, maar ook in staat zijn om zich aan te passen aan de diverse en veranderende behoeften van patiënten.

Samenvattend kan de toepassing van humanoïde robots in de gezondheidszorg inderdaad een revolutie teweegbrengen in de sector door de dienstverlening te verbeteren, de patiëntenzorg te optimaliseren en de werkdruk voor zorgprofessionals aanzienlijk te verlichten. Deze technologische vooruitgang biedt de mogelijkheid om routinematige taken te automatiseren, waardoor zorgverleners meer tijd kunnen besteden aan persoonlijke interactie met patiënten en complexere zorgtaken. Bovendien kunnen robots bijdrage leveren bij chirurgische ingrepen en de monitoring van patiënten, wat de patiëntveiligheid ten goede komt.

Echter, een zorgvuldige afweging van de ethische, praktische en financiële implicaties is absoluut essentieel om ervoor te zorgen dat de integratie van robots in de gezondheidszorg gunstig en duurzaam is. Het is van cruciaal belang dat deze technologische innovaties worden ingevoerd met respect voor de waardigheid en autonomie van de patiënt. Dit vereist transparante communicatie over de rol van robots in de zorgverlening en het waarborgen van de mogelijkheid voor patiënten om te kiezen voor menselijke interactie wanneer zij dit nodig achten.

Daarnaast moeten de financiële investeringen in robottechnologie worden afgewogen tegen de potentiële besparingen en de verbeteringen in de kwaliteit van de zorg. Hoewel de initiële kosten hoog kunnen zijn, kunnen de langetermijnvoordelen, zoals efficiëntere zorgprocessen en verminderde werkdruk voor zorgpersoneel, deze investering rechtvaardigen. Het is echter belangrijk dat deze technologieën toegankelijk zijn voor een breed scala aan zorginstellingen om ongelijkheid in de gezondheidszorg te voorkomen.

Voor een succesvolle integratie van humanoïde robots in de gezondheidszorg is het ook noodzakelijk om voortdurend onderzoek te doen naar de effectiviteit en veiligheid van deze technologieën. Dit omvat het monitoren van de impact op patiëntuitkomsten, zorgkwaliteit en tevredenheid van zowel patiënten als zorgverleners. Feedback van deze belanghebbenden moet worden gebruikt om de technologie voortdurend te verbeteren en aan te passen aan de veranderende behoeften van de gezondheidszorg.

In conclusie, de integratie van humanoïde robots in de gezondheidszorg biedt veelbelovende mogelijkheden voor het verbeteren van de zorgverlening en het aanpakken van enkele van de meest dringende uitdagingen in de sector. Door zorgvuldig de voordelen af te wegen tegen de ethische, praktische en financiële overwegingen, kunnen we een toekomst tegemoet gaan waarin technologie en menselijke zorgverlening hand in hand gaan om de best mogelijke zorg te bieden.